Od 1 marca Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne SOLEC ZDRÓJ realizuje projekt „Tajemnice Starego Kufra – odkrywamy nasze dziedzictwo kulturowe”. Jest to inicjatywa edukacyjno-animacyjna wspomagająca lokalną społeczność w działaniach na rzecz zachowania, przekazu i kontynuacji tradycji regionalnych oraz w działaniach inspirowanych lokalnym dziedzictwem kulturowym. Zadanie dofinansowane jest ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2022 oraz przez Województwo Świętokrzyskie i Gminę Solec-Zdrój. 22 marca br. miało miejsce uroczyste otwarcie wystawy ”Tajemnice Starego Kufra”.
Ekspozycja jest efektem dwudziestoletniej działalności Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego SOLEC ZDRÓJ. Przeprowadzona w ramach realizacji projektu akcja wyszukiwania dawnych wyrobów rękodzielniczych oraz wypożyczenie brakujących artefaktów pozwoliły na wzbogacenie już zgromadzonych zasobów archiwalnych. Prezentowany materiał zbierany był zarówno wśród aktualnych jak i rozproszonych po świecie byłych mieszkańców Solca i okolic. Przez kolejne lata w wyniku działalności Stowarzyszenia zbiór systematycznie powiększał się, obecnie liczy kilka tysięcy obiektów. W pomieszczeniach dawnej plebanii, gdzie od dwóch lat mieści się nasza regionalna galeria Stary Kufer, na planszach i w gablotach pokazany został obraz wsi soleckiej począwszy od 1836 a skończywszy na 1939 roku. Wystawa ze zrozumiałych względów ukazuje jedynie fragment tego, co posiadamy.
Przedstawione na wystawie „tajemnice” Starego Kufra dotyczą różnych aspektów minionego świata wsi soleckiej. Ekspozycja tworzy rodzaj albumu, na którego kartach utrwalona została rzeczywistość z XIX i XX wieku. Prezentowane eksponaty przedstawiają wieś, jej mieszkańców i ich zajęcia oraz krótką historię wsi jako uzdrowiska. Z wyblakłych fotografii patrzą na nas nasi bliscy, ich dziadowie i pradziadowie. Kolejne karty ukazują mieszkańców Solca i okolic, ich otoczenie, tradycyjne zajęcia, obrazy z życia zarówno tego powszedniego jak i dni świątecznych. Poznajemy świat mieszkańców Solca i okolicznych wsi, już nieistniejących budowli, organizację wiejskiego życia, ze szkołą, strażakami w czasie zawodów, apteką i policją. Oprócz bogatej kolekcji fotografii obejrzeć można przedmioty codziennego użytku pochodzące z wiejskich gospodarstw. Stanowi to doskonały przyczynek do poznania, jak wyglądało życie na wsi na początku ubiegłego stulecia. Ekspozycja prezentuje niezbędne w funkcjonowaniu gospodarstwa wiejskiego narzędzia rolnicze i przedmioty użytku domowego, często własnoręcznie wytwarzane przez gospodarzy. Można tu obejrzeć narzędzia stosowane do uprawy ziemi i zbierania płodów rolnych np. pługi, cepy, sierpy i kosy. Jednym z ciekawszych eksponatów są żarna do mielenia zboża. Reprezentowany jest również sprzęt gospodarstwa domowego (gliniane naczynia, maselnice, prasy do serów, dzieża, niecka do wyrobu ciasta chlebowego, żelazka na węgle, tary do prania, maglownica ręczna i wiele innych). Nie brak tu również eksponatów związanych z tradycyjnymi zajęciami mieszkanek wsi jak tkactwo (kołowrotki do wicia przędzy). Cała wystawa jest bogato ilustrowana zdjęciami przedstawiającymi liczne zajęcia mieszkańców wsi. Ściany i półki zdobią ręcznie wykonane makatki i haftowane różnymi ściegami serwetki, które niegdyś stanowiły nieodłączny element wnętrz soleckich domów. W oknach wiszą ręcznie wykonane przez nasze babcie i prababcie firanki. Na wystawie zobaczyć można także malowaną skrzynię wianną służącą do przechowywania odświętnych ubiorów. Ważnym eksponatem jest zrekonstruowany tutejszy kobiecy strój ludowy oraz fotografie dokumentujące lokalną tradycję noszenia stroju krakowskiego. W tej okolicy występowała jedna z odmian stroju Krakowiaków Wschodnich. Specjalne miejsce zajmują pamiątki z nie funkcjonującej obecnie ponad stuletniej apteki oraz pierwszej w wolnej Polsce tutejszej szkoły. Duże zainteresowanie budzą fotografie przedstawiające życie społeczne dawnej wsi soleckiej: działalność różnych organizacji, udział w wydarzeniach i uroczystościach rodzinnych czy kościelnych. Obchodzona w tym roku setna rocznica powstania soleckiego Towarzystwa Ochotniczej Straży Ogniowej stała się doskonałą okazją, by przybliżyć najważniejsze karty z historii OSP. Ze względu na uzdrowiskowy charakter wsi część wystawy poświęcona została na przedstawienie historii tego kameralnego kurortu. Chronologicznie uporządkowane ryciny i fotografie obrazują etapy zmian w kolejnych latach jego istnienia. Podróż w czasie zaczynamy od przedstawienia już nie istniejących budowli z połowy XIX wieku. Kolejne plansze oddają koloryt dawnego zakładu kąpielowego z początku XX wieku, przenoszą nas w czasy jego świetności, które gwałtownie zostają przerwane wybuchem II wojny światowej.
Naszym zamiarem jest, aby z galerii ulokowanej w budynku starej soleckiej plebanii można było przenieść się w przeszłość – w zaginiony bezpowrotnie świat dawnej soleckiej wsi. Mamy nadzieję, że ta sentymentalna podróż w czasie przyczyni do poznania tajemnic Starego Kufra dotyczących wsi, która kurortem się stała.
